Tekst Bettine Hilbrands
Foto Vinçotte

Onlangs was er in de gemeente Alkmaar media-aandacht door de mogelijke komst van een ‘nucleaire bunker’ op bedrijventerrein Oudorp. Het bedrijf Vinçotte Nederland B.V., dat zich bezighoudt met industriële radiografie, is van plan om op deze locatie een nieuwe opslagfaciliteit en onderzoekslocatie in gebruik te nemen en heeft hiervoor een vergunning op basis van de Kernenergiewet aangevraagd bij de ANVS. Waar let de ANVS op bij het beoordelen van zo’n aanvraag? Vergunningverlener Dave Hartholt licht dit toe. 

Vinçotte houdt zich bezig met industriële radiografie. De werkzaamheden hiervoor vinden vaak plaats op de locatie van de opdrachtgever en worden uitgevoerd om de kwaliteit en daarmee de  veiligheid van constructies te onderzoeken. Het bedrijf kijkt bijvoorbeeld of lasnaden nog van een juiste kwaliteit zijn of dat er zich ergens in industriële leidingen en installaties mogelijk beginnende defecten voordoen. Voor deze kwaliteitscontroles gebruikt Vinçotte toestellen en radioactieve bronnen waarbij straling vrijkomt. Omdat aan deze straling risico’s zijn verbonden, moest het  bedrijf een vergunning op basis van de Kernenergiewet aanvragen bij de ANVS. Het doel van de vergunning is om mens en milieu tegen de schadelijke gevolgen van de straling te beschermen. In de vergunning worden daarom maatregelen opgenomen die Vinçotte moet nemen om deze toestellen en bronnen veilig te gebruiken en op te slaan.

Rechtvaardiging

‘Het eerste waar we naar kijken bij de beoordeling van een vergunningaanvraag, is de rechtvaardiging, het belangrijkste basisprincipe van stralingsbescherming’, vertelt Dave Hartholt, die de vergunningaanvraag van Vinçotte behandelde. ‘Heeft de toepassing meer voordelen dan nadelen? Kun je dit onderzoek ook op een andere manier doen, zonder straling? We zien dat bedrijven tegenwoordig ook echografie inzetten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van ultrasoon geluid, dat een zodanig hoge frequentie heeft dat het voor het menselijk gehoor niet hoorbaar is. Maar dat is nog lang niet voor elk onderzoek geschikt. Dus in dit geval is de toepassing gerechtvaardigd.’

Optimalisatie

Vervolgens dient de gerechtvaardigde handeling op een zo veilig mogelijke manier te gebeuren. Vinçotte wil daarom dikke betonnen muren bouwen op de nieuwe onderzoekslocatie. Hartholt: ‘Iedere ondernemer die met straling werkt, moet zorgen dat de stralingsdosis onder een veilige drempelwaarde blijft. Zodat de dosis voor de omgeving laag is, vergelijkbaar met de blootstelling op de terreingrens van een tandarts of een ziekenhuis waar röntgenfoto’s gemaakt worden. Wij beoordelen of dit inderdaad zo is. Dit streven naar een zo’n laag mogelijke dosis noemen we optimalisatie, het tweede basisprincipe van stralingsbescherming. Wij hebben berekend dat Vinçotte met die dikke muren onder deze veilige drempelwaarde blijft. Daarmee is de toepassing voldoende geoptimaliseerd.’

Dosislimieten

Het derde basisprincipe is dat de limieten van de stralingsdosis niet overschreden mogen worden. Dat is wettelijk niet toegestaan. Ook dit wordt door de vergunningverlener beoordeeld. Hartholt: ‘Een ondernemer kan een gerechtvaardigde toepassing hebben en er door middel van optimalisatie ook alles aan gedaan hebben om de dosis voor de omgeving en de werknemers zo laag mogelijk te houden, maar toch boven de limieten uitkomen. Dan moeten we de vergunning alsnog afwijzen. Daarom moet het bedrijf als onderdeel van de vergunningaanvraag een berekening van de stralingsdosis aanleveren. Deze beoordelen wij om te kunnen concluderen of de dosislimieten inderdaad niet worden overschreden.’

Deskundigheid en borgstelling

Behalve naar deze drie basisprincipes van stralingsbescherming kijkt de ANVS ook naar de deskundigheid van de medewerkers van het bedrijf. ‘Zijn ze goed opgeleid, hebben ze verstand van het werken met straling, ook die informatie moet het bedrijf bij ons aanleveren en gaan we beoordelen’, vertelt Hartholt. ‘De juiste deskundigheid is essentieel voor een veilige toepassing van dit soort toestellen en bronnen’. Vinçotte moet bovendien een borgsom storten bij de ANVS. ‘Het gaat hier om bronnen vanaf een bepaalde hoge activiteit, zogenoemde hoogactieve, ingekapselde bronnen’, licht Hartholt toe. ‘De borgstelling is nodig om wat achter de hand te hebben voor de veilige afvoer van deze bronnen, mocht het bedrijf failliet gaan.

Beveiligingsplan en bedrijfsnoodplan

Met deze hoogactieve bronnen kan veel schade aangericht worden als ze verkeerd worden gebruikt of in verkeerde handen vallen. ‘Daarom stellen we extra eisen aan de beveiliging van die bronnen en vragen we het bedrijf om een beveiligingsplan op te stellen’, aldus Hartholt. ‘Daarnaast stelt de ondernemer een bedrijfsnoodplan op voor de veiligheidsregio. Daar staat onder andere in wie wanneer bereikbaar is en waar welke bron ligt, zodat de veiligheidsregio weet wat er moet gebeuren als er iets aan de hand is.’

Zienswijze

Hartholt: ‘Als de beoordeling is afgerond stellen we, afhankelijk van welke procedure moet worden gevolgd, een definitieve vergunning of een ontwerp van de vergunning op. In het geval van Vinçotte ging het om een ontwerpvergunning. Deze ontwerpvergunning bieden we aan bij de gemeente, provincie en veiligheidsregio en we doen een kennisgeving van de ontwerpvergunning in de Staatscourant en een regionaal huis-aan-huisblad, om zo alle belanghebbenden te informeren en in de gelegenheid te stellen om een zienswijze in te dienen.’

Meer weten?

Bij het onderwerp Vergunningverlening op de website van de ANVS staat een tijdlijn met informatie over de stappen in de verschillende vergunningprocedures om tot een definitief vergunningbesluit te komen. Zie ook de video hieronder waarin Dave Hartholt een toelichting geeft op de vergunningverlening door de ANVS.

Zie ook: