Tekst Bettine Hilbrands
Foto Arenda Oomen
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het instituut Fysieke Veiligheid (IFV) en de ANVS organiseerden op 13 februari 2019 het symposium ‘Risicocommunicatie: Who cares?!’ in de Jaarbeurs Utrecht. Er waren zo’n 80 professionals aanwezig van lokale, regionale en nationale overheden die zich bezighouden met het communiceren over stralings- en andere risico’s aan het algemeen publiek. De deelnemers woonden diverse workshops, presentaties en een paneldiscussie bij. Na afloop gaven ze aan veel nieuwe dingen te hebben gehoord en geleerd. Het symposium bleek voor herhaling vatbaar.
Dit symposium past in een reeks activiteiten van de ANVS om samen met andere overheden en de veiligheidsregio’s de risicocommunicatie over nucleaire installaties en stralingstoepassingen te verbeteren. Zo heeft de ANVS in 2017 een toolkit ontwikkeld en beschikbaar gesteld aan veiligheidsrisico’s met animatievideo’s over wat de overheid doet en wat burgers zelf kunnen doen in geval van een nucleaire crisis of een stralingsongeval. Begin 2018 lanceerde de ANVS het webportaal infonucleairrisico.nl. Daarop zijn onder andere verwijzingen opgenomen naar relevante informatie van de veiligheidsregio’s. Daarnaast heeft het RIVM, in opdracht van ANVS, in 2018 een literatuurstudie gepubliceerd “Publieksperceptie van Stralingsrisico’s: Betekenis voor Risicocommunicatie”.
'Angst voor gevaar is soms gevaarlijker dan het gevaar zelf’, TINKEBELL.
Perspectief
Het programma van het symposium bestond uit lezingen, workshops en een paneldiscussie, met een balans tussen risicocommunicatie in het algemeen en specifiek voor straling en nucleair. De eerste spreker was kunstenares en schrijfster TINKEBELL. Zij vertelde over haar reizen naar Fukushima en las voor uit het boek dat zij daarover schreef, 'Het gevaar van angst', waar onder andere uit blijkt dat angst voor gevaar soms gevaarlijker is dan het gevaar zelf. De tweede spreker was Ellen Misana, onderzoeker risicocommunicatie bij de Saxion Universiteit. Zij nam de deelnemers mee in de recente wetenschappelijke inzichten over risicocommunicatie en liet zien welke aanknopingspunten dit biedt voor de praktijk. 'Geef in je communicatie altijd een concreet handelingsperspectief dat door de doelgroepen als nuttig wordt gezien en waar ze iets mee kunnen’, aldus Misana.
Paneldiscussie en workshops
Els van Schie (directeur Milieu en Veiligheid, RIVM), Menno van Duin (Lector Crisisbeheersing, IFV) en Gerben Dijksterhuis (burgemeester Borsele) namen deel aan de paneldiscussie. Van Schie: ‘Wees transparant over wat er gebeurt, blijf de feiten vertellen en houd de boodschap helder en simpel. En kom al in de koude fase samen met alle partijen tot een eenheid, zodat je tijdens een crisis een consistent verhaal kunt vertellen.’ Na een korte pauze konden de bezoekers aan twee van de vier workshops deelnemen, over onder andere framing en social media monitoring. Sarah Gagestein van Taalstrategie: ‘Benoem nooit het frame dat je wilt veranderen, maar zet hier een ander beeld tegenover dat beter overeenkomt met hoe het zit’.
Voor herhaling vatbaar
Dagvoorzitter Marco Brugmans, plaatsvervangend bestuursvoorzitter van de ANVS, vroeg bij de afsluiting alle workshopleiders op het podium om kort de conclusies uit de workshops te delen. ‘Weet wat je doelgroep beweegt, sluit aan bij hun perceptie’, zo vatte hij de middag samen. ‘Zorg dat je elkaar snel weet te vinden als er iets is, neem bestuurders en beïnvloeders mee in de communicatie.’ Na afloop van het symposium ontvingen alle deelnemers een enquête, waarin ze konden aangeven hoe tevreden ze waren over de verschillende onderdelen. De meeste respondenten gaven aan dat ze veel nieuwe dingen hebben gehoord en geleerd. Het symposium bleek voor herhaling vatbaar, dus de ANVS zal dit zeker nog een keer organiseren.
