Tekst Bettine Hilbrands
Foto Léonie Wolters
Het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) organiseerde van 1 tot 5 oktober 2018 in Wenen een internationaal symposium over het communiceren van nucleaire en radiologische noodsituaties naar het publiek. Dit symposium had als doel het uitwisselen van kennis, het bevorderen van effectieve communicatie tijdens een nucleaire of radiologische noodsituatie en het bieden van een forum voor netwerken en informatie-uitwisseling.
Het symposium werd georganiseerd omdat de rol van communicatie bij nucleaire en radiologische noodsituaties de laatste drie jaar groter is geworden. De opkomst van sociale media en burgerjournalistiek zorgden voor een grotere behoefte aan informatie en een versnelling van wereldwijde communicatie. De 425 afgevaardigden uit 80 verschillende landen die aan de conferentie deelnamen, bespraken de laatste ontwikkelingen met betrekking tot communicatie met het publiek in een nucleaire of radiologische noodsituatie en deelden hun praktijkervaringen. Namens de ANVS waren Léonie Wolters en Sander Banus aanwezig. Wolters: ‘Het is waardevol om op internationaal niveau met elkaar ervaringen en geleerde lessen te delen. De verschillende landen beschikken over veel kennis en het is erg nuttig dat die wordt gedeeld’.
‘Het is erg nuttig dat de kennis van de verschillende landen wordt gedeeld’, Léonie Wolters
Jodiumtabletten
Wolters hield namens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een presentatie over de succesvolle communicatiestrategie die vooraf, tijdens en na de predistributie van jodiumtabletten in Nederland werd uitgerold. De strategie ontleende zijn kracht vooral aan de samenwerking tussen de regionale overheden, de veiligheidsregio's, de ANVS en vele andere gespecialiseerde organisaties. In 2015 werden er al diverse partijen, zoals de veiligheidsregio’s en de regionale en nationale overheden, betrokken. Het besluit om de communicatieaanpak te starten in de aanloop naar de ontvangst van het “doosje pillen op de mat" bleek een goede keuze. Er is veel publieksonderzoek verricht naar de beleving van het publiek rond dit onderwerp. Daarnaast is ieder communicatiemiddel bij het publiek getest voordat het werd ingezet. Ook de verschillende boodschappen zijn vooraf uitgebreid getest. Vanuit het buitenland was er veel interesse voor deze ‘Dutch approach’.
Emotie en beleving
Banus sprak als ‘keynote speaker’ over de geleerde lessen uit de communicatie-inzet bij verschillende nucleaire en radiologische situaties, van rampen tot kleinere incidenten. Daarbij blijkt iedere keer weer dat ‘emotie een krachtiger trigger is dan de kale feiten’. Met andere woorden: communicatie moet aansluiten bij de emotie en beleving van het publiek.
Zie ook:
International Symposium on Communicating Nuclear and Radiological Emergencies to the Public (website IAEA)
Enkele geleerde lessen van het symposium
- Alle communicatieboodschappen moeten antwoord geven op de vraag: ‘Ben ik veilig?’
- Geef altijd handelingsperspectief.
- Vermijd in je berichten 'het hangt ervan af'. Mensen vertalen dat als 'zij weten het ook niet'.
- Tijdens een crisis kunnen mensen slechts 3 instructies, 27 woorden of 2 zinnen onthouden.
- Tijdens een crisis zijn mensen maar een paar dagen geïnteresseerd in informatie over stralingsbescherming. Wees voorbereid: zorg dat communicatiemeldingen en – hulpmiddelen beschikbaar zijn en reageer meteen wanneer de mogelijkheid zich voordoet (‘The window of opportunity’).
- Tijdens een noodsituatie concentreren mensen zich op de eerst beschikbare bron. Zorg dat je conceptberichten klaarliggen voor verschillende scenario’s.
- Zorg ervoor dat je communicatiemiddelen ook in het Engels beschikbaar zijn: ‘De hele wereld luistert mee.’
- ‘People don't care how much you know until they know how much you care.’ (Theodore Roosevelt).
