Tekst Bettine Hilbrands
Foto Hans Moolenaar
Het Nederlandse publiek heeft vooral bij nucleaire incidenten behoefte aan betrouwbare en actuele voorlichting van een landelijke overheidsinstantie. Een deel van het publiek wil daarnaast meer verdiepende informatie. Dit zijn enkele conclusies uit een onderzoek dat de ANVS in de eerste helft van 2017 heeft laten uitvoeren naar hoe de inwoners van Nederland denken over radioactieve straling en nucleaire toepassingen en wat zij daar over (willen) weten. Coördinator communicatie Léonie Wolters begeleidde dit onderzoek.
‘We communiceren zorgvuldig over onze gevoelige onderwerpen’, zegt Wolters. ‘Daarbij sluiten we zoveel mogelijk aan bij de beleving van het publiek. Door zaken in een ander en juist perspectief te zetten en duidelijk uit te leggen wat straling is en doet, kunnen we mogelijke angstgevoelens wegnemen’. Om er achter te komen wat die beleving van het publiek precies is, liet de ANVS in de eerste helft van 2017 door marktonderzoeksbureau Ipsos een publieksonderzoek uitvoeren.
Andere beleving
Het onderzoek bestond uit een kwantitatief en een kwalitatief deel. In het kwantitatieve onderzoek vulden tweeduizend inwoners van Nederland van achttien jaar en ouder een vragenlijst in met ongeveer twintig gesloten en twee open vragen. Het kwalitatieve onderzoek bestond uit zestien interviewgesprekken op onderzoeklocaties in Amsterdam, Maastricht en Zeeland. Hierbij werd dieper op bepaalde onderwerpen ingegaan en werden vragen gesteld als: Door wie wilt u geïnformeerd worden? Kent u de ANVS? Weet u wat straling is? Wolters: ‘In het kwantitatieve onderzoek zag je dat mensen die al hun hele leven in de buurt van een nucleaire installatie wonen, een heel andere beleving hebben dan mensen die daar verder vandaan wonen. De installatie is blijkbaar gewoon geworden, ze zijn er aan gewend geraakt. Voor mensen die daar verder vandaan wonen is dit onbekend, zij maken zich meer zorgen.’
Teksten en animaties
Uit beide onderzoeken bleek onder andere dat er bij nucleaire incidenten behoefte is aan actuele en relevante informatie van een betrouwbare bron. Een deel van het publiek wil daarnaast meer verdiepende informatie, die kan bijdragen aan een completer beeld van de nucleaire sector. ‘Gezamenlijk geven de onderzoeken een goed beeld op basis waarvan wij samen met onze stakeholders, zoals de Veiligheidsregio’s, onze communicatie beter kunnen inrichten’, zegt Wolters. Op strategisch niveau betekent dit dat de resultaten van het onderzoek terug zullen komen in de communicatieplannen. Op meer operationeel niveau heeft de ANVS in 2017 een ‘toolkit’ ontwikkeld, bestaande uit teksten en animaties over wat de overheid doet en wat men zelf kan doen in het geval van een stralingsincident of nucleair ongeval. Wolters: ‘We hebben deze teksten en animaties laten testen door het publiek om er zeker van te zijn dat ze aansluiten bij hun beleving en behoeften. Zeker in de aanloop naar de jodiumdistributie hebben de Veiligheidsregio’s in hun eigen communicatie veel gebruik gemaakt van deze teksten en animaties.’
Verantwoording
‘Ook voor communicatie geldt: om het goed te doen moet je de beleving van het publiek naar binnen halen’, vindt Wolters. ‘Onderzoek is dus ontzettend belangrijk om je communicatiekeuzes goed vorm te geven en te rechtvaardigen. We willen het publieksonderzoek regelmatig herhalen om te zien of de gemaakte keuzes effect hebben gehad. En zodat we verantwoording af kunnen leggen over de resultaten.’
