Nucleaire veiligheid

Zie voor meer informatie over deze installaties en de ontwikkelingen in 2017 het volledige jaarverslag.

Ongewone gebeurtenissen

De Nederlandse nucleaire installaties rapporteerden in 2017 21 ongewone gebeurtenissen  die te maken hebben met een verstoring van de veilige bedrijfsvoering van de installatie. Het gaat hierbij om technische gebreken in de installatie of om menselijke fouten. Vier gebeurtenissen vonden plaats bij de kerncentrale Borssele. De Hoge Flux Reactor (HFR) in Petten meldde één ongewone gebeurtenis en de overige installaties bij NRG dertien. Bij de overige nucleaire installaties in Nederland vonden drie ongewone gebeurtenissen plaats. De ANVS is positief over de meldingsbereidheid bij de vergunninghouders, maar constateert wel dat sturing nodig blijft op de manier waarop de installaties met de storingen omgaan. Dit geldt vooral voor de snelheid en de zorgvuldigheid waarmee ze de eindrapportages over gebeurtenissen opstellen.

De gebeurtenissen zijn opgenomen in de ‘Rapportage ongewone gebeurtenissen in Nederlandse nucleaire inrichtingen in 2017'. Nucleaire installaties moeten ongewone gebeurtenissen op grond van hun vergunning in het kader van de Kernenergiewet altijd melden aan de ANVS. De ANVS publiceert deze meldingen op de website. Per installatie geeft de rapportage een overzicht van de ongewone gebeurtenissen met de INES-inschaling die de ANVS aan elke gebeurtenis geeft. De INES-inschaling (International Nuclear and Radiological Event Scale) is de internationaal gebruikte maatlat die de ernst van een gebeurtenis aangeeft. Geen van de ongewone gebeurtenissen die in 2017 plaatsvonden, is ingeschaald als een INES-1 of hoger.

Ongewone gebeurtenissen worden nauwkeurig en direct geregistreerd en geanalyseerd. Dit is de taak van de vergunninghouders van de nucleaire installaties. Het draagt in belangrijke mate bij aan het continu verbeteren van de veiligheid van de nucleaire inrichtingen. De ANVS ziet er op toe dat dit gebeurt en vervult haar toezichtrol vanaf het eerste moment van melding.

Veiligheidsrisico's

De veiligheidsrisico’s met betrekking tot de nucleaire dossiers worden voldoende beheerst. Wel is er op sommige dossiers sprake van historische financiële problemen. Dit was voor het kabinet aanleiding om een Hoog Ambtelijke Werkgroep Nucleair Landschap in te stellen, die zich hierover buigt. Voor sommige dossiers leidde dit tot politieke besluitvorming. Voor een deel werden de knelpunten daarmee opgelost, maar ook in de komende tijd moet rekening worden gehouden met financiële problemen. De ANVS heeft als taak om te beoordelen of organisaties voldoende financiële middelen hebben om alle vereiste veiligheidsmaatregelen te treffen. Als dat niet zo is, dan moet de ANVS maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de veiligheid niet in het geding komt. De ANVS zal er bij de advisering aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat met betrekking tot financiële zekerheidsstelling aan bedrijven scherp op toezien dat nieuwe financiële knelpunten in de toekomst worden voorkomen.

Vergunningverlening

In 2017 zijn aan NRG twee vergunningen verleend. Eén daarvan had te maken met de terugwinning van het restproduct Xenon-133. Xenon-133 werd altijd volgens de vergunning geloosd, maar kan nuttig worden toegepast in de nucleaire geneeskunde. De wijziging betrof een omleiding van het bestaande lozingssysteem voor gasvormige reststoffen, waarbij het Xenon door een filter wordt afgevangen. De tweede vergunning is verleend in verband met de overgang van hoogverrijkt uranium (HEU) naar laagverrijkt uranium (LEU) als grondstof voor de productie van medische isotopen in de Molybdeen Productie Faciliteit (MPF). Deze wijziging hangt samen met het non-proliferatieverdrag in het kader waarvan wereldwijd HEU wordt vervangen door LEU.

Rick, beleidsadviseur nucleaire veiligheid, vertelt over het proces van vergunningverlening.

Beveiliging en safeguards

In internationaal verband wordt de ANVS aangemerkt als een zogenaamde 3S-organisatie. De ‘regulator’ is verantwoordelijk voor taken op het gebied van Safety, Security en Safeguards. De twee laatstgenoemde taken liggen op het gebied van de beveiliging. Belangrijk daarbij is de zorg voor een goede afstemming van de taken en verantwoordelijkheden van publieke diensten als politie en brandweer op de eigen beveiligingsorganisatie die elke nucleaire inrichting heeft. De ANVS is verantwoordelijk voor de goedkeuring van de plannen waarin dit wordt geregeld. Hierin spelen in toenemende mate nieuwe dreigingen als cybersecurity, drones, en terrorisme een rol. De taak met betrekking tot safeguards ziet toe op het voorkomen dat nucleair materiaal wordt ingezet voor niet-vreedzame doeleinden. Hiertoe bestaat een internationaal systeem van toezicht, dat wordt uitgevoerd door het IAEA en Euratom. De ANVS ziet toe op juiste uitvoering van dit systeem in Nederland.

Marco, beleidscoördinator beveiliging, vertelt hoe de ANVS dit doet.