Meldingen, erkenningen en registraties

Gevolgen van het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming

De inwerkingtreding van het Bbs heeft grote impact gehad op het systeem van autorisaties. Er is een nieuw instrument bijgekomen, namelijk de registratie. Een groot aantal ondernemers, met name tandartsen en dierenartsen, die voorheen alleen een melding hoefden te doen, moeten nu in plaats daarvan bij de ANVS een registratie aanvragen. Conform het overgangsrecht hebben zij daarvoor tot 6 februari 2020 de tijd. Vanaf 2018 worden hierdoor geen meldingen van toestellen meer gedaan en in 2019 zijn er 2025 registraties aangevraagd. De ANVS heeft een digitaal zaaksysteem ontwikkeld, genaamd ZAPP, om de aanvragen voor een registratie zo snel en efficiënt mogelijk af te handelen. Dankzij dit systeem zijn de aanvragen over het algemeen correct en binnen de wettelijke termijn afgehandeld.
Een ander gevolg van het nieuwe Bbs is dat tandartsen die een Conebeam CT gebruiken, een vergunning nodig hebben. Om deze nieuwe doelgroep te helpen heeft ANVS een handreiking geschreven. Hiermee krijgen aanvragers van een vergunning voor tandheelkundige diagnostiek informatie over de gegevens die zij moeten aanleveren. Aanvullend op de handreiking is ook een beoordelingsinstrument ontwikkeld waarmee op uniforme wijze aanvragen kunnen worden beoordeeld en vergunningen opgesteld. Dit draagt bij aan een efficiënte afhandeling van een grote hoeveelheid vergunningaanvragen, die qua toepassing en voorschriften veel met elkaar overeenkomen.

Herregistratie stralingsbeschermingsdeskundigen

De deskundigheid van stralingsbeschermingsdeskundigen (SBD) is van groot belang om de veiligheid rondom de toepassingen met ioniserende straling te borgen. Daarom moeten stralingsbeschermingsdeskundigen zich sinds 1 januari 2015 registreren. Na vijf jaar zijn ze verplicht om zich te herregistreren. Wettelijk zijn de eisen vastgesteld met betrekking tot de kennis, vaardigheden en bekwaamheden waaraan een SBD moet voldoen voor registratie en herregistratie. Opleiding, werkervaring en kennisonderhoud (gevolgde bij- en nascholing) spelen hierbij een belangrijke rol. De aanvragen tot registratie en herregistratie worden beoordeeld door de ANVS.

Vanwege het grote aantal (circa 280) van eerste registraties op 1 januari 2015 werden door de ANVS veel aanvragen tot herregistratie verwacht in het najaar van 2019. Voor een uniforme en efficiënte uitvoering heeft de ANVS een handreiking opgesteld met daarin alle informatie voor de aanvraag, het beoordelingsproces door de ANVS en vragen en antwoorden. Verder zijn op de website van de ANVS relevante documenten opgenomen, zoals een voorbeeld van een werkgeversverklaring en een overzicht van beoordeelde kennisactiviteiten ten behoeve van het kennisonderhoud. De uitvoering van herregistraties wordt in 2020 geëvalueerd.

In 2019 zijn door de ANVS 49 registraties en 162 herregistraties verleend.

Specifieke vrijstelling en vrijgave

Sinds 6 februari 2018 is de regelgeving op het gebied van stralingsbescherming veranderd. Met deze verandering zijn de specifieke vrijstelling en vrijgave als een nieuw instrument geïntroduceerd. Hiermee kunnen handelingen en radioactieve materialen, waarvoor in beginsel vergunning of registratieplicht geldt, alsnog vrijgesteld of vrijgegeven worden onder voorwaarde dat het radiologische risico daarvan erg laag is. Voor de vrijgestelde handelingen dan wel vrijgegeven materialen is vervolgens geen autorisatie of toezicht nodig. Dat heeft als voordeel dat de administratieve lasten voor ondernemers en de ANVS beperkt blijven. Om de uitvoerbaarheid en uniformiteit van dit nieuwe instrument te bewaken, is in 2019 een interne handreiking opgesteld. Verder wordt op basis van interne en externe terugkoppeling het uitvoeringsbeleid doorlopend geëvalueerd en waar nodig aangepast.

Handreiking meldcriteria

Nucleaire vergunninghouders zijn wettelijk verplicht om ongewone gebeurtenissen, radiologische noodsituaties, ongevallen en stralingsincidenten binnen een afgesproken termijn te melden aan de ANVS. Het doel van deze melding is de ANVS in staat te stellen tijdig en adequaat te reageren, bijvoorbeeld door aanvullend toezicht in te stellen, onderzoek te verrichten naar de onderliggende oorzaken en indien nodig maatregelen te treffen om gevolgen te beperken en herhaling te voorkomen. Daarnaast zijn zowel de installaties als de ANVS verplicht om bij gebeurtenissen die invloed zouden kunnen hebben op de omgeving, het publiek snel en duidelijk te informeren.

In 2019 publiceerde de ANVS een Handreiking Meldcriteria Nucleaire Inrichtingen. De meeste van de in deze nieuwe handreiking vastgelegde meldcriteria zijn niet nieuw. Ze zijn per installatie vastgelegd in onderliggende veiligheidsdocumenten bij de inrichtingsvergunning.

In deze handreiking geeft de ANVS aan wat zij beschouwt als een goede invulling en uitvoering van de wettelijke meldplichten voor nucleaire inrichtingen die voortvloeien uit de Kernenergiewet- en regelgeving. Daarnaast staat in deze handreiking vermeld hoe de ANVS van plan is de vergunningvoorschriften met betrekking tot de meldplicht te uniformeren. De handreiking is tot stand gekomen na intensief overleg met de sector.

In de handreiking is ook aandacht voor de wijze waarop de ANVS het publiek over de verschillende meldingen informeert. Naast meldplichtige gebeurtenissen kunnen zich ook voorvallen voordoen bij een kerninstallaties die niet meldplichtig zijn, maar waar burgers zich wel zorgen over kunnen maken. Bijvoorbeeld omdat mensen meerdere hulpdiensten zien rijden bij een nucleaire bedrijf, rook zien of op internet lezen dat kerncentrale Borssele geen stroom meer levert. Daarom is met vergunninghouders afgesproken dat zij zich in die gevallen inspannen om deze gebeurtenissen binnen één uur aan de ANVS te melden.

De ANVS communiceert over de ongewone gebeurtenissen en de afhandeling daarvan via de nieuwspagina op haar eigen website, en via een speciale website met meer achtergronden en een overzicht van de meldingen. Daarnaast verspreidt de ANVS acute nieuwswaardige meldingen via Twitter. De wijze waarop de ANVS hierover communiceert, staat beschreven in de factsheet ‘Hoe communiceert de ANVS over ‘ongewone gebeurtenissen’?’

Meldingen, erkenningen en registraties